pianoles

waarom pianospelen?

Pianospelen is een perfect samenspel van zintuigen en motoriek. Een pianist moet de juiste toetsen kunnen indrukken op de juiste plaats en ook nog eens op het juiste ogenblik. Daarnaast worden de voeten erbij betrokken voor het hanteren van de pedalen. Even belangrijk is het gebruik van de zintuigen zoals het zien, het horen en de tastzin. En dan hebben we het nog niet gehad over het lezen van de partituur. Naast het spelen is dit wellicht het moeilijkste aspect van pianospelen.

Maar pianospelen is ook ontzettend leuk en werkt ontspannend. Daarnaast zijn er wereldwijd diverse wetenschappelijke studies gepubliceerd, die aantonen dat het bespelen van een muziekinstrument een gunstig effect heeft op de microstructuur van onze hersenen. Het vermindert stress en verbetert je stemming, je coördinatie en het visueel geheugen. Het helpt je beter te leren en concentreren. Muziek heeft de kracht mensen te raken en te ontroeren. Het is de universele taal, die iedereen verstaat. In de huidige hectische tijden kunnen we een moment van ontspanning creëren door zelf prachtige muziek te spelen en hierdoor in het moment te leven. Muziek is voor iedereen en iedereen kan het leren, ongeacht de leeftijd. Kortom, geef pianospelen een plek in je leven.

welk instrument kopen?

Als je wil starten met pianolessen, kan PlayPiano je adviseren bij de aankoop van een piano. Het is uiteraard noodzakelijk dat je thuis een instrument hebt staan waar je op kunt oefenen. Maar dat hoeft zeker niet meteen een grote en dure piano of vleugel te zijn. Ook met een klein budget is het mogelijk om bijvoorbeeld een prima tweedehands piano te kopen. Ook kun je heel goed op een Clavinova of digitale piano oefenen. Deze hebben een volume dat geregeld kan worden, luidsprekers, een hoofdtelefoon-aansluiting en soms mogelijkheden voor het maken van opnames. Digitale piano’s zijn de goedkoopste optie, de Clavinova’s zijn iets prijziger. Beiden zijn goede opties als je wat minder te besteden hebt.

Mocht overlast voor de buren aan de orde zijn en je wilt per sé op een echte akoestische piano oefenen, dan kun je ook de Silent piano overwegen. De Silent piano is een akoestische piano met als aanvulling een digitaal/sample gedeelte ingebouwd. Je kunt hierdoor met een koptelefoon oefenen maar wel het gevoel behouden van een echte piano. Ook bieden veel pianowinkels tegenwoordig de mogelijkheid tot huurkoop. Je betaalt een vast bedrag per maand en na verloop van tijd is de piano van jou. Wil je stoppen met pianospelen, dan beëindig je de huurovereenkomst en ben je niet het volledige aanschafbedrag kwijt.

alle foto's
verberg foto's

mechaniek piano

Het grote verschil tussen piano’s en vleugels is het mechaniek. Dit is het samenspel van o.a. houten, vilten, metalen en leren onderdelen dat ervoor zorgt dat de toetsen de hamers en de hamers de snaren in beweging brengen. Ook wel actie genoemd. Bij piano’s is dit staand en bij vleugels liggend. Dat betekent dat je dankzij de hulp van de zwaartekracht op een vleugel sneller achter elkaar een toets kunt aanslaan. De hamers waarmee de pianosnaren worden aangeslagen, hebben een houten, met vilt beklede kern en zijn voor de bassnaren veel groter dan die voor de discant snaren.

snaren

Piano’s en vleugels hebben rond de tweehonderdtwintig stalen snaren. De bassnaren zijn omwikkeld met koperdraad en vormen het koper. De andere snaren heten het staal. Alleen bij de laagste bassen is er per toon en dus per toets steeds één snaar. Bij de hogere bassen zijn het er twee. Dat zijn de tweevoudige snarenkoren. Vanaf het middenregister wordt gebruik gemaakt van drievoudige snarenkoren, met steeds drie snaren per toets. Vroeger waren piano’s trouwens rechtsnarig. Door nu de snaren schuin te laten lopen, waarbij de bassnaren de andere snaren kruisen, passen er langere snaren in een even grote kast.

stempennen

Dit zijn stalen pennen waarmee de snaren gestemd worden. Door het liggende mechaniek in een vleugel zitten de stempennen dichter bij het klavier. Bij een piano zitten de stempennen hoog. De stempennen draaien in een hardhouten, meerlaags blok. Dit wordt het stemblok genoemd. Het stemblok is verankerd in het pantserraam, waarin voor de stempennen uitsparingen zitten.

voorkant vleugel

Hier zie je de 88 toetsen van de vleugel, ook wel het klavier of toetsenbord genoemd. Ook is de lessenaar op de foto te zien. Deze ligt op de vleugel, recht boven de toetsen. Je kunt de lessenaar uitklappen zodat je er bladmuziek op kunt leggen. Ook zijn de 3 pedalen aan de onderkant van de vleugel te zien. Links en rechts van de toetsen zie je de bakstukken liggen. Dit zijn de plateautjes. Verder zie je in de vleugel de bassnaren en het pantserraam.

achterkant vleugel

Hier zie je de achterkant van de vleugel. Je ziet duidelijk het pantserraam in de vleugel liggen en de snaren. Ook zie je de rim. Dit is de ‘kast’ of kastwand van een vleugel. Ook wel corpus genoemd. Wat verder nog opvalt is de klepstok, die de klep of deksel van een vleugel open houdt en meestal twee standen heeft. De klep wordt ook wel bovenblad genoemd en het voorste deel ervan is het voorblad. Een piano heeft een bovenklep die in twee delen of in z’n geheel opengaat. Beide instrumenten hebben een klavierklep.

pantserraam

Dit is een uit gietijzer vervaardigd onderdeel van piano's en vleugels en een uitvinding van de Amerikaanse firma Chickering, die er in 1840 patent op verkreeg. Het pantserraam bevat stiften waarlangs de snaren aan een zijde rondlopen of zijn bevestigd. De andere snaaruiteinden zijn bevestigd aan stempennen, die in een houten stemblok zijn geschroefd. Het stemblok is verankerd in het pantserraam, waarin voor de stempennen uitsparingen zitten. De snaren lopen via een houten kam die op de zangbodem is bevestigd. Het pantserraam rust op de zangbodem aan de randen.

Inhoud van de pianoles

Tijdens de lessen wordt de basis gelegd voor een brede muzikale ontwikkeling waarbij de focus ligt op klassieke muziek en/of filmmuziek. Iedereen is anders en heeft verschillende verwachtingen, wensen en mogelijkheden. Daarom wordt de invulling van de les aangepast aan jou. Ook vind ik het belangrijk om rekening te houden met jouw muzikale voorkeur en smaak, omdat je het beste leert met muziek die inspireert.

De volgende aspecten van het pianospelen komen tijdens de lessen o.a. aan bod: noten lezen, techniek, klankvorming, ritme en timing, muziektheorie, solfège (gehoortraining), harmonieleer (akkoorden), pedaalgebruik, uit het hoofd spelen, houding, vingerzettingen, stijlgevoel en begrip van de structuur van een stuk.

Een goede techniek houdt bijvoorbeeld in dat je al jouw muzikale ideeën over een compositie feilloos over kunt brengen op de luisteraar. Hiervoor zal een afwisselend pakket van oefeningen, toonladders en etudes worden doorgenomen. Deze klassieke basis is een zeer goed uitgangspunt voor het aanleren van de pianotechniek.

Ook krijgt interpretatie van de muziek ruimschoots de aandacht evenals uit het hoofd spelen. Dit wordt bijvoorbeeld makkelijker als je inzicht krijgt in het muziekstuk dat je speelt, d.m.v. de achterliggende theorie en analyse. Daarnaast komen de ontwikkeling van het innerlijk voorstellingsvermogen, de klankvorming en het leren luisteren uitvoerig aan bod. Techniek, muzikaliteit en interpretatie staan nooit los van elkaar, maar zij versterken elkaar en verbinden.

Ter inspiratie speel ik tijdens de pianolessen ook regelmatig voor en samen naar muziek opnames luisteren of gelezen artikelen bespreken behoort ook tot de mogelijkheden. Net als het samenspel, waarbij je leert luisteren naar de ander terwijl je zelf speelt.

welke piano?

Het antwoord hierop is een echte akoestische piano of vleugel. Dit hoeft geen gloednieuw exemplaar te zijn, ook tweedehands instrumenten kunnen prima zijn. Wel dient de akoestische piano goed onderhouden te worden en regelmatig te worden gestemd. Bij het pianospelen is de manier waarop de toetsen reageren op de aanslag essentieel. Bij een akoestische piano is, naast de klank, de aanslag over het algemeen veel beter dan bij digitale instrumenten. Dit komt omdat in akoestische piano’s en vleugels een echt mechaniek zit. Daardoor heb je totale controle over de klank. De mogelijkheden qua klankkleuren zijn zodoende eindeloos, al naar gelang de wijze waarop jij de toetsen aanraakt.

De Silent piano is ook een hele goede optie. Dit is een akoestische piano met als aanvulling een digitaal/sample gedeelte ingebouwd. Erg handig als je buren niet zo gecharmeerd zijn van je pianostudie. Je kunt met koptelefoon oefenen maar wel het gevoel behouden van een echte piano. Ook is het mogelijk om hem aan te sluiten op je luidsprekers en meestal is er ook MIDI aanwezig. Dit is een systeem om digitale muziekinstrumenten en apparatuur met elkaar te laten communiceren.

Andere alternatieven voor de piano zijn de Clavinova en de digitale piano. Deze zijn tevens wat vriendelijker geprijsd. Ze hebben meestal de benodigde 88 gewogen toetsen waardoor je de aanslag veel beter kunt controleren en hierdoor zijn ook de dynamische verschillen te horen. Ze beschikken over speakers. Dat moet natuurlijk ook wel, omdat ze geen klankkast (zangbodem) hebben zoals een akoestische piano of vleugel dat heeft. Wel beschikken enkele modellen over een pianomechaniek. Je kunt op de Clavinova en de digitale piano ook met koptelefoon oefenen en het volume instellen naar gewenst niveau.

Een keyboard wordt niet aangeraden. Deze heeft meestal maar 60 toetsen in plaats van de volledige 88, waar een normale piano over beschikt. Hierdoor is het vaak niet mogelijk om de pianostukken in hun volledigheid te kunnen spelen. Vaak is er ook een limiet aan de hoeveelheid tonen die tegelijkertijd kunnen klinken, oftewel de polyfonie. Het gewicht van de toetsen is ook een stuk lichter omdat deze niet gewogen zijn. Soms zijn de toetsen ook smaller dan op een piano. Tot slot is de klankkleur niet te beïnvloeden, oftewel verschillen in dynamiek zijn niet te maken. Hoe hard je de toetsen ook indrukt, het volume blijft hetzelfde. Dit is nou juist niet wat je nodig hebt bij het spelen van klassieke muziek of filmmuziek. Daarom raadt PlayPiano het af om op een keyboard te oefenen.

alle foto's
verberg foto's

toetsen

Het klavier van de piano of vleugel bestaat meestal uit 88 toetsen. Tweeënvijftig met kunststof, been of (vroeger) ivoor beklede witte, en zesendertig kunststof of houten zwarte toetsen, de zogenaamde halftonen.

de totale vleugel

Op deze foto is goed te zien dat de vleugel op 3 poten staat met daaronder de rollen, een vakterm voor piano- en vleugelwielen. Ook is de open klep goed zichtbaar met de klepstok, die hem omhoog houdt. Onder de 88 pianotoetsen (het klavier) zie je de drie pedalen.

dempers van de vleugel

In het pianomechaniek stopt de demper het trillen van de snaar nadat je de ingedrukte toets loslaat. Als je de toets aanslaat, wordt de demper gelijktijdig van de snaar gelicht, waardoor deze vrij komt om te trillen. Zodra je de toets loslaat, valt de demper weer tegen de snaar, die stopt met trillen. De demper bestaat uit een houten blokje, dat bekleed is met een paar centimeter lang en enige millimeters dik zacht vilt. In dit vilt zit een groef, die precies over de snaar valt, waardoor de demping in de verschillende trillingsrichtingen tot stand komt.

pedalen

Alle piano’s en vleugels hebben een sustainpedaal, het rechterpedaal. Deze haalt en houdt de dempers van de snaren zodat alle gespeelde tonen doorklinken. Het linkerpedaal van een piano zet de hamers dichter bij de snaren, waardoor alles iets zachter gaat klinken. Bij vleugels werkt het linkerpedaal anders en heet het unacordapedaal. Deze zorgt voor een zachtere, iets andere klank. Het middelste pedaal is bij piano’s vaak een studiepedaal, waarmee een dempende strook vilt tussen snaren en hamers gehangen wordt. Bij vleugels is het een sostenutopedaal, waarmee alleen de tonen die je speelde blijven doorklinken.

klankbord

Klankbord is een ander woord voor de zangbodem, die de trillingen van de snaren versterkt. Het is een grote, uit latten of lagen opgebouwde plaat die het geluid van de snaren versterkt en wordt beschouwd als de ziel van het instrument. De trillingen van de snaren worden door twee bruggen aan de zangbodem doorgegeven.

bassnaren

De bassnaren (het koper) zijn met koperdraad omwikkeld; zo kunnen ze laag genoeg klinken zonder ze al te lang te maken. Zonder omwikkeling zouden bassnaren aanzienlijk langer moeten zijn.

lesseizoen

Een lesseizoen bestaat uit maximaal 40 weken per jaar. Als je een jaarabonnement neemt en voor wekelijkse lessen kiest, zijn er dus 40 lessen per jaar omdat er 12 lesvrije weken zijn. Als je kiest voor tweewekelijkse lessen, heb je per jaar 20 lessen. Kies je voor de 10-strippenkaart, die maximaal 1 jaar geldig is, dan kan je deze lessen uitsmeren over een jaar. Uiteraard kan je de 10-strippenkaart vaker dan één keer per jaar aanschaffen, maar je betaalt dan gemiddeld wel meer voor een pianoles. Op officiële feestdagen wordt geen pianoles gegeven. Inschrijven is mogelijk op elk moment gedurende het jaar. Er geldt een opzegtermijn van drie maanden.

leslocatie

PlayPiano geeft les bij mensen aan huis. Tot 40 kilometer vanaf Utrecht. Comfortabel les in je eigen huis en je bent geen tijd kwijt aan reizen. Als de afstand tot de leslocatie meer dan 10 kilometer bedraagt, zal hiervoor een onkostenvergoeding van €5,- Euro inclusief BTW per les in rekening worden gebracht. Daarnaast is het mogelijk om online lessen te volgen via de gebruikelijke social streaming diensten, zoals bijvoorbeeld Zoom, Microsoft Teams, Google Meet of Skype.

lesmateriaal

PlayPiano maakt gebruik van verschillende pianomethoden, theorieboeken en diverse boeken met technische oefeningen. Aan goed lesmateriaal is geen gebrek. Er wordt per leerling gekeken welke boeken gebruikt gaan worden. Want de lesmethode die voor de een goed werkt, is voor de ander misschien niet geschikt. PlayPiano kijkt samen met de leerling naar diens capaciteiten, mogelijkheden en wensen en past daar de methode en het lesmateriaal op aan. De boeken die gebruikt gaan worden, dienen dan door de leerling zelf te worden aangeschaft. Daarnaast kan de leerling gebruik maken van de gratis IMSLP Library, een online databank vol rechtenvrije bladmuziek.

lestijden

Pianolessen worden gegeven van maandag t/m zaterdag van 11:00 uur tot 22:00 uur. Dit gebeurt op wekelijkse of tweewekelijkse basis bij een jaarabonnement, met een duur van 60 of 90 minuten per les. Daarnaast kan je gebruik maken van een 10-strippenkaart voor 60 of 90 minuten per les, waarbij je zelf de frequentie van de lessen bepaalt. Als je naast je pianolessen extra coaching wenst, bijvoorbeeld d.m.v. Whatsapp contact of een korte online meeting bij vragen tijdens het studeren, dan biedt PlayPiano het DailyPiano abonnement aan. Als je extra aandacht wilt besteden aan je pianotechniek is de techniekles een aanrader. Losse pianolessen op incidentele basis zijn ook mogelijk met een standaard duur van 60 of 90 minuten per les. Een langere of kortere lesduur is bespreekbaar en ook mogelijk.

volwassen leerlingen

PlayPiano geeft les aan volwassen leerlingen vanaf 18 jaar. Iedereen kan zich aanmelden, ongeacht ervaring of leeftijd. Zowel beginners als gevorderde leerlingen zijn dus van harte welkom. De praktijk leert dat het voor volwassenen nooit te laat is om te beginnen met pianospelen. Volwassenen kunnen vaak sneller de concepten achter de muziek begrijpen en kunnen beter abstract denken, waardoor het leerproces eenvoudiger wordt. Je kunt zelfs op oudere leeftijd nog prima beginnen met pianospelen. Zelfs dan is het nog steeds mogelijk om een hoog niveau te bereiken. Zolang je maar regelmatig studeert, leergierig en gemotiveerd bent. Er zijn trouwens talloze studies die aantonen dat pianospelen op latere leeftijd helpt om het geheugen in vorm te houden. Maar wat vooral belangrijk is: dat je plezier hebt in muziek maken en ervan geniet. Van pianospelen heb je een leven lang plezier.

youtube of een cursus?

Youtube of een snelle online cursus kan nuttig zijn bij het leren spelen van pianostukken. Echter word je niet gecorrigeerd als je iets verkeerd doet. Daardoor kan je dingen verkeerd aanleren. Ook mis je op deze manier de directe interactie met je pianodocent en krijg je niet meteen antwoorden op je vragen, die je wellicht op dat moment al verder zouden kunnen helpen. Daarnaast is het natuurlijk prettig om de interesse voor de piano met je pianodocent te kunnen delen. Als je serieus en goed piano wilt leren spelen, gaat dat dus helaas niet op de manier zoals dit door de vele online methodes tegenwoordig wordt voorgespiegeld. Dit lukt echter wel door privéles te nemen bij een docent in combinatie met zeer regelmatig oefenen. Het liefst dagelijks. Het gaat helaas niet vanzelf. Maar als het je dan lukt is de beloning groot!

[ playpiano ]

Pianoles voor volwassenen

Les aan huis en online

Beginner en gevorderd

Klassiek en filmmuziek

[ Informatie ]

PlayPiano is een bedrijf van

pianist en pianodocent Derrick Hemmer

Pianolessen van maandag t/m zaterdag

van 11:00 uur tot 22:00 uur